Loại bỏ hiểm họa bom mìn sót lại sau chiến tranh

Trong chiến tranh, Quảng Trị là chiến trường diễn ra nhiều trận đánh ác liệt, là địa bàn mà không quân, hải quân, pháo binh Mỹ - ngụy tập trung đánh phá với số lượng bom đạn lớn. Hậu quả chiến tranh để lại rất nặng nề, từ năm 1975 đến nay toàn tỉnh có gần 8.540 nạn nhân bom mìn. Mặc dù các lực lượng chức năng đã tích cực khắc phục hậu quả bom mìn với sự hỗ trợ của nhiều tổ chức quốc tế, giải phóng 9.174 ha đất, tuy nhiên lượng bom đạn chưa nổ hiện còn rất nhiều. Quảng Trị là địa phương ô nhiễm bom mìn lớn nhất cả nước với ước tính còn chiếm gần 82% diện tích đất (số liệu khảo sát năm 2017). Các chuyên gia quốc tế nhận định, phải mất khoảng 200 năm đến 300 năm nữa, tỉnh Quảng Trị mới có thể rà phá xong lượng bom mìn còn sót lại.

Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống bom mìn năm 2019, tỉnh Quảng Trị và Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam lựa chọn chủ đề “Khu đất an toàn”. Đó cũng là mục đích mà những năm qua lực lượng công binh Bộ CHQS tỉnh nỗ lực thực hiện. Bằng cách loại bỏ những hiểm họa bom, mìn, đạn, pháo, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, đảm bảo an toàn cho nhân dân sinh sống và lao động sản xuất, cán bộ, chiến sĩ công binh thường xuyên có mặt trên các địa bàn còn ô nhiễm bom mìn, nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ hồi sinh những vùng đất chết. Bộ đội công binh đã trực tiếp tham gia rà phá bom mìn với hàng chục dự án lớn nhỏ, giải phóng hàng trăm héc ta đất phục vụ phát triển kinh tế- xã hội và canh tác, tái định cư cho nhân dân.

Bên cạnh đó, lực lượng công binh đã theo dõi, tham mưu kịp thời cho Bộ CHQS tỉnh chỉ đạo các dự án rà phá bom mìn của các tổ chức phi chính phủ hoạt động trên địa bàn tỉnh đảm bảo đúng quy trình kĩ thuật và an toàn. Trên cơ sở chức năng nhiệm vụ được giao, lực lượng công binh phối hợp với các cơ quan, đơn vị tiến hành nhiều hoạt động như giáo dục tuyên truyền về nhận biết bom mìn, vật liệu nổ và cách phòng tránh, tập huấn hướng dẫn xử lí các sự cố về bom mìn. Tổ chức tập huấn quy trình khảo sát kĩ thuật, rà phá bom mìn, vật liệu nổ và đưa trung tâm cơ sở dữ liệu của tỉnh vào hoạt động đạt chất lượng, hiệu quả.

Không chỉ làm tốt công tác rà phá, bộ đội công binh tỉnh còn thường xuyên có mặt kịp thời, xử lí tốt các tình huống liên quan đến bom mìn, vật liệu nổ sót lại sau chiến tranh, đảm bảo kịp thời, hiệu quả, an toàn tuyệt đối. Trung tá Hồ Việt Hưng, Trưởng Ban Công binh, Bộ CHQS tỉnh cho biết: “Dù quá trình thực hiện đúng quy trình, kĩ thuật nhưng bom mìn, vật liệu nổ nằm dưới lòng đất đã mấy chục năm, hiện trạng không thể kiểm soát được nên công việc xử lí luôn đối diện với nguy hiểm hằng ngày. Với đặc thù như vậy, việc chấp hành quy tắc an toàn, xác định hủy nổ tại chỗ hay đưa về bãi hủy nổ tập trung luôn được lực lượng công binh chúng tôi thực hiện cẩn trọng, chặt chẽ, khoa học và nghiêm túc.”.

Cùng lực lượng công binh hành quân tiếp cận hiện trường để xử lí bom mìn, chúng tôi mới thấy được những khó khăn, nguy hiểm mà các chiến sĩ phải trải qua. Ngày 7/10/2017, tại phần đất của gia đình ông Võ Văn Bằng, đường Phan Đình Phùng, thị xã Quảng Trị, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Đội quy tập hài cốt liệt sĩ 584 đã phát hiện một hầm đạn lớn. Lực lượng công binh có mặt kịp thời, xác định đây là hầm vũ khí của đơn vị quân giải phóng còn sót lại sau chiến tranh. Cẩn thận, tỉ mỉ, những chiến sĩ công binh đã đưa hàng trăm đầu đạn cối 60 li, đạn B40, B41 cùng hàng ngàn vật liệu nổ khác lên trên mặt đất, di chuyển về vị trí hủy nổ đảm bảo an toàn. Các loại đạn nằm lâu trong lòng đất, bị hư hỏng, rỉ rét và rất nguy hiểm đã được bộ đội công binh hóa giải một cách kịp thời, góp phần hỗ trợ Đội 584 tìm kiếm được 2 hài cốt liệt sĩ. Mới đây, ngày 5/4/2019, trong quá trình đào móng xây dựng Trường Trung học phổ thông Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, đã phát hiện một quả bom lớn. Nhanh chóng tiếp cận, tổ chức bảo vệ hiện trường, lực lượng công binh xác định đây là quả bom có kí hiệu MK82 trọng lượng 500 bảng Anh (khoảng 240 kg), dài 1,8m, đường kính 30 cm, chứa 80 kg thuốc nổ. Quả bom có ngòi nổ đầu kí hiệu M905, ngòi nổ đuôi M114, là các loại ngòi nổ treo nguy hiểm. Đây là một quả bom lớn, nếu phát nổ bán kính sát thương có thể trên 1.500 mét, vị trí nằm ở khu vực đông dân cư, trong khuôn viên trường học, nên rất nguy hiểm. Tập trung xử lí, đơn vị đã tổ chức tháo gỡ, di dời an toàn quả bom về bãi hủy nổ tập trung. Thiếu tá Phan Thúc Định, cán bộ kĩ thuật thuộc Đại đội 17 công binh, chia sẻ: “Đảm bảo an toàn là nguyên tắc đầu tiên của chúng tôi. Việc xử lí bom mìn, vật liệu nổ trong các tình huống không được phép sai lầm và không thể rút kinh nghiệm bởi nếu thất bại sẽ trả giá bằng tính mạng, tài sản của bộ đội và nhân dân.”.

Hướng đến mục tiêu năm 2025, Quảng Trị là tỉnh đầu tiên trong cả nước an toàn không chịu tác động của bom mìn và vật liệu nổ sót lại sau chiến tranh, lực lượng công binh Bộ CHQS tỉnh đang vượt qua mọi khó khăn, ra sức hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, âm thầm lập nên những chiến công, đặc biệt là trong “cuộc chiến” giải phóng đất đai khỏi bom mìn, vật liệu nổ, loại bỏ những hiểm họa còn ẩn giấu sau chiến tranh, góp phần quan trọng để xây dựng quê hương trong thời kì mới.

Thanh Nga