Quân khu 4: Nỗ lực tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại Lào

Quang cảnh Lễ an táng các liệt sĩ hy sinh tại Lào được đưa về nước an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc tế Đồng Tâm huyện Bá thước Thanh Hóa (địa bàn Quân khu 4). 

“Phải luôn xác định tốt nhiệm vụ, trách nhiệm thiêng liêng với đồng đội, với các thế hệ cha anh đã ngã xuống vì độc lập dân tộc, vì nghĩa vụ quốc tế cao cả thì mới có thể hoàn thành được nhiệm vụ”. Đó là khẳng định của Thượng tá Nguyễn Trọng Ngân, Chính trị viên Đội TKQT hài cốt liệt sĩ, Bộ CHQS tỉnh Nghệ An. Bởi như vậy mới có thể vượt qua được những khó khăn, gian khổ trong hành trình TKQT hài cốt liệt sĩ, mới đủ nhẫn nại và lòng kiên trì để vượt đèo, lội suối, rừng thiêng nước độc trong những cánh rừng sâu thăm thẳm nước bạn Lào.

Hơn một năm qua, Thượng tá Ngân cùng đồng đội luôn khắc khoải bởi chưa tìm thấy 3 liệt sĩ còn lại trong những cánh rừng ở Lào. “Thông tin chúng tôi có từ các thế hệ TKQT trước bàn giao lại, từ gần 20 năm trước, qua rất nhiều lần tìm kiếm, mãi mùa khô năm 2021-2022, chúng tôi mới may mắn tìm thấy 8 trong số 11 liệt sĩ. Còn 3 liệt sĩ chưa tìm được, anh em trong đội vẫn thấy chưa yên lòng”. Trước đó, ông Chò Và, người dân ở bản Thèn Phùn, huyện Mường Khùn, tỉnh Xiêng Khoảng (Lào) cung cấp thông tin: Tại khu vực núi Phu Phả Đeng, thuộc bản Thèn Phùn có một nghĩa trang chôn cất 11 bộ đội Việt Nam hy sinh. Ngày 24-1-2021, Đội TKQT hài cốt liệt sĩ Bộ CHQS tỉnh Nghệ An đã tiến hành khảo sát ở khu vực núi Phu Phả Đeng. Đến ngày 5-2-2021, đã phát hiện 8 ngôi mộ, tất cả các hài cốt đều có một miếng nhôm khắc thông tin về liệt sĩ, trong đó có 5 miếng nhôm ghi đầy đủ họ tên, cấp bậc, chức vụ, quê quán; 3 miếng nhôm chỉ ghi họ tên của liệt sĩ. Ngoài ra, còn có các di vật như tăng, cúc áo bộ đội...

Thiếu tướng Nguyễn Đức Hóa, Phó chính ủy Quân khu 4 cho biết: “Toàn quân khu thành lập 8 đội TKQT hài cốt liệt sĩ, với gần 300 đồng chí, trong đó 6 đội tại 10 tỉnh của nước bạn Lào. Hơn hai năm qua, do tác động của dịch Covid-19, công tác TKQT và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ đã và đang đặt ra những vấn đề mới bức thiết, khó khăn, phức tạp hơn. Lực lượng TKQT mỏng, địa bàn rộng, vừa tìm kiếm, vừa phải phòng, chống dịch. Trong khi đó, thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ ngày càng ít, địa hình, địa vật thay đổi nhiều do tác động của thiên nhiên, quá trình canh tác, phát triển kinh tế-xã hội. Từ những khó khăn đó, chúng tôi xác định việc lựa chọn, sàng lọc các đồng chí sang thực hiện nhiệm vụ tại nước bạn, không chỉ có sức khỏe, có phẩm chất đạo đức tốt mà phải có cái tâm thật sự trong sáng, xác định việc được tham gia TKQT hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ thiêng liêng, để xác định động cơ thực hiện nhiệm vụ một cách tốt nhất”.

Thượng tá Nguyễn Trọng Sâm, Phó trưởng phòng Chính sách Quân khu 4 cho biết: Riêng mùa khô 2021-2022, các đội TKQT hài cốt liệt sĩ thuộc bộ CHQS 6 tỉnh đã TKQT được 175 hài cốt liệt sĩ, đạt 106% kế hoạch đề ra. Trên địa bàn 10 tỉnh của nước bạn Lào do Quân khu 4 phụ trách, số liệt sĩ chưa được tìm thấy đang còn rất lớn. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 233/TB-VPCP ngày 6-8-2022, phấn đấu đến năm 2030 hoàn thành TKQT và kết luận khu vực, địa bàn có thông tin mộ liệt sĩ tập thể; hoàn thiện hệ thống thông tin quản lý về liệt sĩ, mộ liệt sĩ đầy đủ, khoa học, chúng tôi đang tham mưu cho Bộ tư lệnh quân khu có những giải pháp đồng bộ nhằm đẩy nhanh tiến độ, sàng lọc thông tin chính xác, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ hiệu quả hơn nữa trong những năm tới”.

Mong nhận được nhiều thông tin liệt sĩ

Mục tiêu mùa khô 2022-2023, Quân khu 4 phấn đấu quy tập được khoảng 150 hài cốt liệt sĩ tại Lào. Để thực hiện mục tiêu trên, Ban chỉ đạo 515 (Ban chỉ đạo về TKQT và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ) quân khu đã đề ra nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Đại tá Lê Văn Trung, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Ngay sau khi kết thúc đợt TKQT bên nước bạn về nước, Đội TKQT hài cốt liệt sĩ, Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa đã tiến hành song song nhiều nhiệm vụ, từ công tác huấn luyện các nội dung theo quy định đến chuẩn bị cơ sở vật chất, trang bị, đồng thời chú trọng đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp thông tin, tuyên truyền và cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; bằng nhiều kênh khác nhau chúng tôi vận động các tổ chức, các tầng lớp nhân dân cả trong nước và ngoài nước cung cấp thông tin về mộ liệt sĩ, tham gia TKQT hài cốt liệt sĩ. Quá trình tiếp nhận, xử lý thông tin, giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị quân đội trong chiến tranh được tiến hành một cách chặt chẽ, khoa học”.

Ngoài việc huấn luyện đầy đủ, Ban chỉ đạo 515 Quân khu 4 đã chỉ đạo các đơn vị sàng lọc, lựa chọn, xây dựng các đội quy tập đủ về số lượng, bảo đảm chất lượng, tinh, gọn, hiệu quả; việc huấn luyện, bồi dưỡng, trang bị đầy đủ kiến thức về quân sự, chính trị, hậu cần, kỹ thuật, phải gắn với hiểu biết tiếng Lào, phong tục của nước bạn, phương pháp xác minh thông tin. “Kinh nghiệm rút ra là chúng tôi không để xảy ra quá xáo trộn về lực lượng tham gia tìm kiếm, những đồng chí biết tiếng Lào, có kinh nghiệm trong tìm kiếm của đội quy tập chúng tôi có thâm niên từ 3 đến 5 năm chiếm hơn 70% quân số. Anh em trong đội tích cực học tiếng, người biết dạy người chưa biết, những đồng chí có kinh nghiệm nhiều năm nếu sức khỏe yếu, hoặc vì lý do nào đó không tham gia được thì chúng tôi tổ chức để đồng chí đó hướng dẫn, bồi dưỡng kiến thức, kinh nghiệm cho anh em mới được thay thế”, Thượng tá Nguyễn Trọng Ngân chia sẻ.

Trao đổi với chúng tôi, Thiếu tướng Nguyễn Đức Hóa cho biết: Hiện nay, Ban chỉ đạo 515 Quân khu 4 đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền các địa phương, ngành lao động-thương binh và xã hội, Ban Công tác đặc biệt, cấp ủy, chính quyền, cơ quan quân sự các cấp trong nước và nước bạn, chỉ đạo các lực lượng tổ chức làm tốt công tác dân vận, đối ngoại quân sự, ngoại giao nhân dân như khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí, tham gia các hoạt động giúp dân tu sửa các công trình dân sinh như đường giao thông, trường học, nhà trẻ. Qua đó, một mặt vừa thắt chặt hơn mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt giữa hai nước Việt Nam-Lào vừa là cơ hội để các đơn vị nhận được nhiều hơn thông tin mộ liệt sĩ.

Bài và ảnh: HOÀNG KHÁNH TRÌNH, BÁO QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN